Gastronomide Müzelerin Rolü

Bu Yazım Diriliş Postası Gazetesinde 31.03.2020 tarihinde yayınlanmıştır.
https://www.dirilispostasi.com/makale/gastronomide-muzelerin-rolu
Gastronomide Müzelerin Rolü
Müzeler bir bölgenin yaşam tarzını yansıtan en önemli kültürel öğelerden biridir. Aynı zamanda kültür turizmi açısından önemli kurumlar arasındadır. Peki, müze denildiğinizde aklınıza ilk gelen tarih ve sanat müzeleri midir? Elbette değil. Bir bölgeyi, ülkeyi veya ili, tarihi özellikleri ve kültürel değerleri ile bize, belki en iyi anlatan gastronomi müzeleri olmuştur.
Gastronomi konusunda öne çıkmış illerimizin mutfaklarını yazarken, birçok ilde tarihi mekânların gastronomi müzelerine dönüştürüldüğünü gördüm. Gaziantep’te, Gaziantep Kalesi’nin güneyinde bulunan tarihi “Göğüş Konağı”. Hatay’da geleneksel Antakya evinin özüne uygun olarak restore edilerek, kentin zengin yemek kültürünü, şehre gelen misafirlere başarılı bir şekilde tanıtmak için yapılan “UNESCO Hatay Gastronomi Evi”. Mersin’de “Mersin Gastronomi Müzesi” olarak faaliyete girmesi düşünülen tarihi “Karamancılar Konağı”. Son olarak Mardin’de gastronomi müzesi ve uygulama merkezi yapılması düşünülen Mardin’in taş mimarisini yansıtan tarihi “Abdullah Sırrı Efendi Konağı”. Daha bunun gibi birçok ilde örnekler bulunmaktadır. Ayrıca dünyada farklı gastronomi temalı müzeler de vardır. Kanada’da bulunan Patates Müzesi, ABD’de bulunan Hardal Müzesi, Fransa’da bulunan Mantar Müzesi, İtalya’da bulunan Zeytinyağı Müzesi gibi müzeler bölgelerinde bulunan yerel ürünlerin dünyaya açılmalarına da aracılık etmişlerdir.

Gastronomi Müzeleri

Bir ülkeyi tanımanın veya onun kültürünü anlamanın en kısa yolu müzelerini gezmekten geçer diye düşünüyorum. Aynı zamanda müzeler, kültürel değerlerimizin korunmasını amaçlamakta ve gelecek nesillere aktarılmasını hedeflemektedir. Benim kanaatime göre Mutfak kültürü bir milletin kimliğidir. Mutfak, halkları tanımak, toplumsal izleri ve yaşamsal değişimleri izlemek ve anlamak için kullanılabilecek en etkili araçlardan biri belki de en önemlisidir.  İşte Mutfak kültürümüzün izlerini taşıyan gastronomi müzeleri de sergilenen ürünleriyle, somut bir şekilde bize mutfaklarımızı en yalın şekliyle anlatmaktadır. Ve yemek kültürümüzün, yiyecek ve içecek alışkanlıklarımızın kaydedilmesi açısından büyük görev üstlenmişlerdir. Bu müzelerde, yemek kültürünün tarihçesi, yiyeceklerinin üretimi, hazırlanması, sunum şekilleri ve bu aşamada kullanılan araç-gereçler detaylarıyla sergilenmektedir. Gastronomi müzeleri bölgedeki turizm faaliyetlerine de ciddi katkı sunmaktadır. Ve bu müzeler ülkemizin zengin mutfak kültürünü yansıtmakla birlikte peynirden, zeytinyağına kadar yerel ürünlerimizin dünyaya tanıtımını da sağlamaktadır. Şu ana ana kadar ülkemizde 30 civarında gastronomi müzesi olduğu bilinmektedir.

Gaziantep’te bulunan Emine Göğüş Mutfak Müzesi

En önemlisi ve en meşhur olanı Gaziantep’te bulunan “Emine Göğüş Mutfak” Müzesidir. Gaziantep Yöresinin kültürel birikimi ve tarihçesinin anlatıldığı bu müzede şehre gelen konukların ilgi ve meraklarına hitap eden ürünler bulunmaktadır. Bölgesel olarak mutfakta kullanılan araç ve gereçlerin teşhir edildiği ve unutulmaya yüz tutmuş yöresel yemeklerin görseller halinde sergilendiği bir müzedir. Türkiye’de kurulmuş ilk mutfak müzesi olma özelliğine de sahiptir. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından restorasyonu yapılan konak, 2008 yılında hizmete açılmıştır.

Adatepe Zeytinyağı Müzesi (Çanakkale)

Çanakkale ile İzmir arasındaki Küçük kuyu kasabasında bulunan müze, gastronomi müzesinin önemli değerlerindendir. Türkiye’nin ilk zeytinyağı müzesi olma özelliği taşıyan müze 2001 yılından itibaren yerli ve yabancı ziyaretçilere hizmet vermektedir. Müze’de zeytin ve zeytinyağının kültürü ile ilgili ince ayrıntılarına kadar bilgiler verilmektedir.

Zavot Peynir Müzesi (Kars)

Kars ilinin Boğaztepe köyünde yer alan eski zavot binası içerisine kurulan müze geleneksel ev yapımı peynirin yapım aşamaları, peynir yapımında kullanılan krema çırpıcısı, yayık fıçısı ve el yapımı ahşap kaşar sepeti gibi sergiler yer almaktadır.

Hacıbanlar Evi Mutfak Müzesi (Şanlıurfa)

Şanlıurfa Belediyesinin girişimleri sonucunda 2011 yılında kurulan müze yıkılma aşamasında olan Hacıbanlar Evi’nin satın alınıp restore edilmesiyle oluşturulmuştur. Müze’de geçmişten günümüze Şanlıurfa’nın mutfak araç gereçleri sergilenmektedir.

MSA Mutfak Müzesi (İstanbul)

Mutfak Sanatları Akademisi’nin kurucusu Mehmet Aksel'in özenle kurduğu ve halen geliştirmekte olduğu, sektörel olarak bir ilke imza atan bu müze, geçmişi günümüze taşıyor. Yiyecek - içecek kültürümüzü ve sanayimizin tarihi yolculuğunu hem öğrencilere, hem de ziyaretçilerine örneklerle sunuyor. 2000'i aşkın eser ile Osmanlı'nın son dönemlerinden Cumhuriyet'in ilk ve orta dönemine uzanan sektörel yaşayış ve gelişimine tanıklık eden bir arşive ev sahipliği yapıyor.

Not: Evdeyiz, çalışmalarımıza ve yazılarımıza evden devam ediyoruz. Rabbim bir an önce milleti bu virüs musibetinden kurtarsın inşallah.


Yer: Bahçeşehir, Başakşehir/İstanbul, Türkiye

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Emmim Develi Cıvıklısı

Resim
  Gastronomi anlamında İstanbul’u Anadolu’nun bir nüvesidir desek yanlış ifade etmiş olmayız sanırım. Neredeyse Türkiye’nin her yerinden yöresel lezzetlerin İstanbul’a taşınması ve burada mükemmel bir şekilde sunuluyor olması bu şehri gastronomi açısından çok değerli kılıyor. Küçükçekmece E-5 Yanyol üzerinde bulunan ‘Emmim Develi Cıvıklısı’nda Kayseri Develi Cıvıklısı ve tahinli pideyi tadanlar bu lezzetin aynı Develi’deki gibi olduğunu ifade ediyorlar. özetle Anadolu’da doğup İstanbul’a gelen oradan tüm Türkiye’ye ve hatta dünyaya yayılan Türk Yöresel lezzetleri ilgi odağı olmaya devam ediyor. Emmim Develi Cıvıklısı, Kayseri Emmim Develi Cıvıklısı restoranı 2020 yılında, 1972 Kayseri Develi doğumlu olan Turan Sırakaya tarafından Küçükçekmece’de E5 yanyol ’da kuruluyor. 1990’lı yıllardan beri Sirkeci’de elektronik eşya ticareti yapan Turan Bey, İstanbul’da bulunan Develilerin gerçek anlamda Develi Cıvıklısı yiyebilecekleri bir yer olmadığından yola çıkarak bu mekânı açtığını be...
Devamı

Tarihin Gölgesinde bir Lezzet Durağı “Ocak”

Resim
  Ocak Restaurant'ın Şefi Ömer Bozyap Kadim Şehir İstanbul’da bir Türk Anadolu mutfağı  “Ocak Restaurant”   Tarihi dokusuyla büyüleyen kent İstanbul'da bir lezzet durağı misafirlerinin adeta kalbini fethediyor. 2 yıl önce kurulan Ocak, İstanbul'un Tarihi Yarımada'sında, Regie Ottoman Hotel’in içinde yer alan etkileyici bir restoran. Çarpıcı tuğla duvarlar, yumuşak aydınlatma ve mermer detayların zarif uyumuyla dekore edilmiş ve otantik bir atmosferde eşsiz bir lezzet deneyimi sunuyor. Her bir yemeğinde gelenek ve çağdaşın kusursuz dengesini sadelikle yakalayan Ocak, gurmelerin takibinde olmayı da başarabilmiş bir yer. Şanlı geçmişin izleriyle dolu bir bölgede, keyifli bir akşam için Ocak Restoranını ziyaret, iyi bir fikir olabilir. Ömer Şefin elinden çıkan şahane yemek size konforlu bir lezzet deneyimi yaşatırken, aynı zamanda unutulmaz bir anı da bırakacaktır.   Mutfağın başında, Türk geleneğine özgün yorumlar getiren başarılı bir Şef Ömer Bozyap yer alıyor....
Devamı

"Nokul Bafra Pide"

Resim
Gastronomi anlamında İstanbul’u Anadolu’nun bir nüvesidir desek yanlış ifade etmiş olmayız sanırım. Neredeyse Türkiye’nin her yerinden yöresel lezzetlerin İstanbul’a taşınması ve burada mükemmel bir şekilde sunuluyor olması bu şehri gastronomi açısından çok değerli kılıyor. Mesela bugün yazdığım Başakşehir Deposite AVM’de bulunan ‘Nokul Bafra Pide ’de bunlardan biri  özetle Anadolu’da doğup İstanbul’a gelen oradan tüm Türkiye’ye ve hatta dünyaya yayılan Türk Yöresel lezzetleri ilgi odağı olmaya devam ediyor. Nokul Bafra Pidesi, Samsun ‘Nokul Bafra Pide’ restoranı 2021 yılında, Samsun Bafralı Fatih Aşçı tarafından İstanbullulara en iyi Bafra lezzetlerini sunma iddiasıyla kuruluyor. Samsun Bafra yemek kültüründe çok eski tarihlerden beridir var olan Bafra Pidesi, bölgede düğünlerde, cenazelerde, pazar günleri kahvaltılarda sürekli yapılarak yenilen bir pide çeşididir. Mekâna ismini veren Bafra Nokulu da bol cevizli ve üzümlü geleneksel bir Bafra tatlısıdır. İş hayatına çok genç atıla...
Devamı